Στον προηγούμενο κύκλο εκπομπών επιχειρήσαμε να διεισδύσουμε στα κοινωνικά ζητήματα της χώρας, της ευρύτερης περιοχής και του κόσμου με έμφαση στα δικαιωματικά.
Η Κύπρος δεν είναι ξεκάρφωτο, απομονωμένο και ανεπηρέαστο νησί-κράτος «ριγμένο στο πέλαγος». Αυτό το διαιρεμένο νησιώτικο κράτος αποτελεί γέφυρα από τη Δύση στην Ανατολή και από το Βορρά στο Νότο. Κράτος με περίεργες ιδιότητες: Ένα συρματόπλεγμα σκίζει τη χώρα στα δύο, δύο Βρετανικές βάσεις-κατάλοιπα της αποικιοκρατίας και των αρπακτικών βλέψεων στη γύρω περιοχή και πέντε στρατούς που μετατρέπουν τη χώρα σε ένα τεράστιο στρατόπεδο – εξ ου και αποτελεί μια από τις πιο στρατιωτικοποιημένες ανά τετραγωνικό μέτρο στο πλανήτη.
Κι όμως παραδόξως, στο πείσμα των καιρών, η χώρα μας αποτελεί την πιο ελπιδοφόρα κι υποσχόμενη για ειρήνευση: Το κυπριακό είναι ίσως η λιγότερο πολύπλοκη και η πιο ώριμη για σκοπούς επίλυσης διένεξη! Διότι (1) σήμερα η γύρω περιοχή μαστίζεται από τεράστια ταρακουνήματα, πολέμους και συρράξεις, βίαιες μετακινήσεις πληθυσμών που κάνουν τον κόσμο να φαίνεται τρομακτικός – κι έτσι έχουμε το παράδοξο ότι το κυπριακό να φαντάζει πιο «εύκολο» από τις άλλες συγκρούσεις που είναι σε έξαρση. (2) Οι ευρύτερες δυνάμεις στην περιοχή, πέραν από την Κύπρο ωθούν προς διευθέτηση – οι μητέρες-πατρίδες μαστίζονται από τις δικές τους εσωτερικές [και μη] κρίσεις. Μόνο μέσα από την διευθέτηση θα επέλθει η αναγκαία σταθερότητα που θα επιτρέψει την αξιοποίηση των αποθεμάτων φυσικού αερίου. (3) Υπάρχει το κοινό έδαφος και βούληση ανάμεσα στις δύο κοινότητες για ομοσπονδιακή λύση και συμφιλίωση – αυτή είναι και η παρακαταθήκη των συγκλίσεων που είχαν επιτευχθεί από 2008-2012. Μετά την κρίση, την ευρωαπογοήτευση και την εμπειρία του κουρέματος υπάρχει αλλαγή νοοτροπιών και προσδοκιών στου ε/κ, ενώ η μάζα των τ/κ παρά την κόπωση και την απογοήτευση δεν αντέχουν άλλο τη συνέχιση της κατάστασης. Ωστόσο, υπάρχουν παράγοντες αστάθμητοι που μπορεί να φέρουν απρόβλεπτα αποτελέσματα - η κατάσταση στην Άγκυρα, ή κατάσταση στην Αθήνα, ή η κατάσταση στη Μέση Ανατολή που είναι μεγάλη πολεμική εστία.
Υπό αυτό το πρίσμα οι Διαδράσεις λοιπόν διαβάζουμε την Κύπρο στον κόσμο. Μια μεγάλη και πολλαπλώς υποσχόμενη γέφυρα συνεργασίας κι όχι ως αβύθιστο αεροπλανοφόρο που θα είναι σφήνα για τον α’ ή τον β’. Δεν είμαστε μια νεκρή ζώνη ανάμεσα σε εμπόλεμες ομάδες, αλλά δημιουργείται ένας χώρος με μια άλλη ελπιδοφόρα προοπτική που μπορεί να δει διαφορετικά τον κόσμο. Κι αυτή η τοποθέτηση καθορίζεται μέσα από διεργασίες γείωσης, διάδρασης και αλληλοεπηρεασμούς. Η Κύπρος βρίσκεται σε ένα συνεχή διάλογο με την Ευρώπη, την Ανατολική Μεσόγειο και τις γειτονικές χώρες.
Παράλληλα συζητούμε τις ιδιαιτερότητες, αυτό που ονομάζουμε «καθεστώτα εξαίρεσης» με τις πολυπλοκότητες του. Αυτές οι ιδιαιτερότητες ωστόσο γίνονται μόνο νοητές αν συγκριθούν και αντιπαρατεθούν με τις εμπειρίες άλλων. Εδώ είναι που επιχειρούμε να αναδείξουμε επίσης τη «νησιώτικη διάσταση» της Κύπρου, όπως καταδεικνύουν και οι λεγόμενες «νησιώτικες σπουδές» και αυτές μπορούν να συγκριθούν και με άλλες τέτοιες εμπειρίες π.χ. πρώτα την Μάλτα που είναι νησί-κράτος της ΕΕ αλλά και μεγαλονησιά της Μεσογείου όπως η Κρήτη, η Κορσική, Σικελία και άλλα.
Συζητούμε πως διεκδικούνται τα δικαιώματα, ποια δικαιώματα: τι είναι τα δικαιώματα, ποιος τα ορίζει, από πού έρχονται, πως αναγνωρίζονται, διεκδικούνται και εμπεδώνονται, αμφισβητούνται ή εξαφανίζονται. Ατομικά versus συλλογικά, ομαδικά (π.χ. κοινοτικά, μειονοτικά), κοινωνικά και άλλα δικαιώματα δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς.
Τι γίνεται με τα δικαιώματα των «άλλων»; Ποιων «άλλων» και γιατί των συγκεκριμένων; Τι γίνεται με τις ευάλωτες ομάδες; Τι γίνεται όταν υπάρχει σύγκρουση μεταξύ των δικαιωμάτων των α’ έναντι των δικαιωμάτων των β’;
Ποιες είναι οι συμφωνίες, διαφωνίες περί δικαιωμάτων και πως οι δημοκρατίες τα χειρίζονται αυτά;
Πέραν των δικαιωμάτων, επιχειρούμε να αναδείξουμε ευρύτερα κοινωνικά φαινόμενα, κινήματα και ιδέες, μικρά και μεγάλα θέμα, όμορφα και αποκρουστικά με τρόπους που να ωθούν προς άνοιγμα της συζήτηση, αλλά και το κλείσιμο πληγών και προβλημάτων. Τελικά ελπίζουμε σε κάτι νέο, στη διαύγαση.
Από την Τετάρτη 9
Σεπτεμβρίου λοιπόν συνεχίζουμε τις Διαδράσεις. Κοπιάστε!
Υ.Γ. Τέλος της περασμένης σεζόν αποχαιρετήσαμε τη συνεργάτιδα μας Δανάη Ψύλλα που μας έφυγε για το Λονδίνο Αγγλία· την ευχαριστούμε για τη αφιλοκερδή συνεισφορά της στην εκπομπή της ευχόμαστε κάθε επιτυχία ως μετανάστρια-εργαζόμενη σε θέματα μετανάστευσης και ασύλου. Ελπίζουμε να τη έχουμε ως φιλοξενούμενη την επόμενη σεζόν.
Νίκος Τριμικλινιώτης
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου